Η Ηθική Σπαζοκεφαλιά της Τεχνητής Νοημοσύνης

Η Επανάσταση της Τεχνητής Νοημοσύνης: Εντυπωσιακά Κατορθώματα εν μέσω Αυξανόμενων Ανησυχιών

Από το ρόλο μου στο τιμόνι ενός μεγάλου διανομέα FMCG και Προέδρου του ΕΣΒΕΠ/ Brands in Greece, παρακολουθώ με έντονο ενδιαφέρον την τομή της τεχνολογίας, της οικονομίας και της επιχειρηματικής ηθικής, ιδιαίτερα στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ).

Οι δυνατότητες της ΤΝ , από τη συνομιλητική μαγεία του ChatGPT μέχρι τα καλλιτεχνικά θαύματα που αναδύονται από την παραγωγή εικόνας, βίντεο κοκ έχουν καταπλήξει τόσο τις μάζες όσο και τις επιχειρήσεις. Εν μέσω χειροκροτημάτων και θαυμασμού, ωστόσο, υπάρχει ένα αυξανόμενο κύμα ανησυχίας σχετικά με την ηθική και τη σαφή κατανόηση των δυνατοτήτων της ΤΝ.

Δεδομένων των ραγδαίων εξελίξεων στην ΤΝ, έχει γίνει όλο και πιο σημαντικό για τους ηγέτες των επιχειρήσεων να κατανοούμε, να ενσωματώνουμε και να υποστηρίζουμε ηθικές πρακτικές ΤΝ εντός των οργανισμών μας.

Η Διατάραξη του Κοινωνικού Ιστού και της Οικονομίας από την Τεχνητή Νοημοσύνη

Η ικανότητα της ΤΝ να διαταράσσει, από την τριτοβάθμια εκπαίδευση έως τους δημιουργικούς κλάδους, αναδιαμορφώνει τον τρόπο λειτουργίας μας τόσο σε μακρο- όσο και σε μικρο-οικονομικό επίπεδο. Ενώ αυτή η μετασχηματιστική δύναμη μπορεί να εξασφαλίσει αυξημένη αποτελεσματικότητα και να μας πάει πολύ πιο μακριά, ταυτόχρονα κλονίζει κοινωνικά πρότυπα, απειλώντας υπάρχουσες δομές της οικονομίας και της αγοράς εργασίας, π.χ. έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει μαζική μετατόπιση θέσεων εργασίας. Η αντιμετώπιση των ηθικών επιπτώσεων των αλλαγών απαιτεί προσεκτική εξισορρόπηση μεταξύ τεχνολογικής προόδου και κοινωνικής ευημερίας.

Η παραβίαση της ιδιωτικής ζωής είναι μια άλλη σημαντική ανησυχία. Οι ψηφιακοί βοηθοί, τα συστήματα αναγνώρισης προσώπου και οι αλγόριθμοι που διψούν για δεδομένα είναι πανταχού παρόντες, οδηγώντας σε ανησυχίες για ένα “οργουελιανό” μέλλον. Ο καθορισμός δεοντολογικών ορίων για τη συλλογή, τη χρήση και τη συγκατάθεση δεδομένων αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα.

Ο Ντόρος γύρω από την Τεχνητή Νοημοσύνη και το «Μαύρο Κουτί»

Με κάθε πρωτοποριακό επίτευγμα, υπάρχει ο πειρασμός να αποδοθεί μια σχεδόν μυθική υπόσταση στις δυνατότητες της ΤΝ, μερικές φορές επισκιάζοντας πιθανούς κινδύνους και ηθικές επιπτώσεις.

Ένα ακόμη ζήτημα είναι η αδιαφάνεια – το πρόβλημα του «μαύρου κουτιού» της ΤΝ. Καθώς οι αλγόριθμοι γίνονται όλο και πιο περίπλοκοι, η διαδικασία λήψης αποφάσεων γίνεται λιγότερο κατανοητή και εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη λογοδοσία. Εάν ένα αυτοκινούμενο όχημα προκαλέσει ατύχημα, ποιος θα πρέπει να φέρει την ευθύνη: οι προγραμματιστές ΤΝ, οι ιδιοκτήτες αυτοκινήτων ή η ίδια η ΤΝ;

Η Διασφάλιση της Δικαιοσύνης

Επιπλέον, η ικανότητα της ΤΝ για μάθηση και προσαρμογή εγείρει ένα άλλο σύνολο δεοντολογικών ζητημάτων. Τα συστήματα ΤΝ μπορεί να παρουσιάζουν μεροληψία ή διακρίσεις, εάν εκπαιδευτούν σε δεδομένα που αντικατοπτρίζουν τις ανθρώπινες προκαταλήψεις π.χ. εφαρμοζόμενα σε πρακτικές πρόσληψης ή αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας δανείων. Το ηθικό δίλημμα εδώ δεν αφορά μόνο τον κίνδυνο διαιώνισης επιβλαβών στερεοτύπων, αλλά και την ανάγκη διασφάλισης δίκαιων, αμερόληπτων αποτελεσμάτων ΤΝ.

Επιπλέον,  υπάρχει κρίσιμη ανάγκη για συμπερίληψη στην ανάπτυξη της ΤΝ ώστε να μην κάνει διακρίσεις ή περιθωριοποιεί ομάδες λόγω έλλειψης διαφορετικότητας. Οι ομάδες που δημιουργούν συστήματα ΤΝ θα πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικές των κοινωνιών για τις οποίες έχουν σχεδιαστεί αυτά τα συστήματα.

Τέλος, τι θα λεχθεί για τα πνευματικά δικαιώματα, όχι μόνο των παραγόμενων έργων αλλά και όσων χρησιμοποιούνται για εκπαίδευση των μοντέλων?

Ο Υπαρξιακός Κίνδυνος

Οι ηθικές συνέπειες της δημιουργίας μια υπερευφυούς ΤΝ, που θα μπορούσε να ξεπεράσει τους δημιουργούς της είναι τεράστιες και περίπλοκες, και απαιτούν προσεκτική εξέταση και ισχυρά ρυθμιστικά μέτρα.

Το Ηθικό Πεδίο της Νομοθεσίας για την Τεχνητή Νοημοσύνη

Η δυνατότητα της ΤΝ να προκαλέσει βλάβη έχει οδηγήσει σε μια παγκόσμια έκκληση για Ηθική ΤΝ. Το δεοντολογικό πλαίσιο για την ΤΝ πρέπει να είναι στιβαρό και όσο γίνεται πληρέστερο, ώστε να διασφαλίζεται ότι η ΤΝ επιφέρει θετικές κοινωνικές αλλαγές και όχι βλάβες.

Τα καλά νέα είναι ότι το 2023 σημειώθηκε ραγδαία επιτάχυνση της νομοθεσίας περί δεοντολογίας ΤΝ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ηγείται της προσπάθειας με τον προτεινόμενο “AI Act” και οι χώρες σε όλο τον κόσμο σπεύδουν να θεσπίσουν νομικά πλαίσια για την αντιμετώπιση των δυνητικών κινδύνων της ΤΝ και των ηθικών διλημμάτων που θέτει.

Ενώ η νομοθεσία γύρω από τη δεοντολογία και τη διαφάνεια της ΤΝ είναι αξιέπαινη, απέχει πολύ από μια ολοκληρωμένη λύση. Ο αγώνας για ρύθμιση θέλει λεπτό χειρισμό γιατί εάν δεν διαχειριστεί σωστά θα μπορούσε να καταπνίξει την καινοτομία.

Κοιτάζοντας Μπροστά: Η Έκκληση για Δράση

Ως εργαζόμενη στον κλάδο των FMCG αρκετές δεκαετίες, αισθάνομαι την ανάγκη να τονίσω ότι το μέλλον ανήκει σε εκείνους που όχι μόνο αγκαλιάζουν την καινοτομία αλλά το κάνουν υπεύθυνα. Καθώς περιηγούμαστε σε αυτήν την εποχή της τεχνολογίας, ας θυμόμαστε ότι η δέσμευσή μας για ηθικές πρακτικές σε όλες τις πτυχές των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της ΤΝ, μας καθορίζει εξίσου με την κερδοφορία μας. Ο τρόπος που διαχειριζόμαστε σήμερα το ηθικό κομμάτι της ΤΝ θα διαμορφώσει, χωρίς αμφιβολία, το κοινό μας μέλλον. Η ώρα για δράση είναι τώρα, και η ευθύνη ανήκει σε όλους μας.

της Κυριακής Ηλία – Πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Βιομηχανιών Επωνύμων Προϊόντων (Ε.Σ.Β.Ε.Π.)